La Monarcha – Muziek uit de Spaanse gebieden

Muziek kent grenzen. Hoe hevig oorlogen ook mogen zijn, muzikale beïnvloeding houden zij zelden tegen. De Nederlandse Republiek was nog volop in de strijd met Spanje verwikkeld toen Jan Pieterszoon Sweelinck aan het einde van de zestiende eeuw begon te variëren op de Pavana Hispanica, dezelfde melodie waarop de Spaanse organist Antonio de Cabezón een aantal jaar daarvoor zijn diferencias had gecomponeerd. Ook de Utrechtse blokfluitvirtuoos Jacob van Eyck maakt gebruik van Spaanse melodieën als basis voor zijn variaties zoals in Een Spaense Voys. Als voorwerp van Spaanse origine was de vijf-snarige gitaar wijdverbreid in de Nederlandse Republiek, o.a. te zien in een beroemd schilderij van Vermeer. In Spanje was dit instrument zo populair dat de Spaanse lexicograaf Sebastián de Covarrubias in 1611 verzucht dat er «tegenwoordig geen stalknecht meer is die géén gitaar speelt»! En toch, ondanks deze populariteit, verscheen er tot 1674 geen enkele collectie met solo gitaarmuziek in Spanje, terwijl in dezelfde periode in Italië meer dan honderd boeken werden gepubliceerd. De chitarra spagnuola verkreeg er grote bekendheid door de Spaanse overheersing van het koninkrijk Napels. Nu was Zuid-Italië al twee eeuwen onder Aragonese invloed maar in 1503 werd het definitief een Spaanse provincie. Dit leidde tot een epidemische verspreiding van zarabandas, chaconas, pasacalles en folias, zodat ook ‘lokale’ componisten deze vormen opnamen in hun muzikale taal, zoals blijkt uit de Follia van de Siciliaan Bernardo Storace. Niet alleen muziek stak de mediterraneo over: de Napolitaan Andrea Falconieri was nog maar net teruggekeerd na een verblijf van zeven jaar in Spanje, toen de fagottist Bartolomé de Selma y Salaverde Madrid inruilde voor Innsbruck en Venetië, om nooit terug te keren. Ook de verfijnde Lombardische gitarist Francesco Corbetta bezocht Spanje alvorens zich te vestigen in Frankrijk. Gaspar Sanz componeerde een aantal programmatische stukken, geïnspireerd op de geuren en kleuren van Napels.

Corvedento bestaat uit:

Erik Bosgraaf, blokfluit
Izhar Elias, barokgitaar
Alessandro Pianu, klavecimbel